ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΑΡΝΕΡΑΣ 30 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Σαν σήμερα πριν ακριβώς 30 χρόνια πέθανε ο λαϊκός ποιητής από την Ξυλοτύμβου Κυριάκος Καρνέρας.
Ο μεγάλος κύπριος λογοτέχνης Τεύκρος Ανθίας ονόμασε τον Κυριάκο Καρνέρα ρωμαλέο λαϊκό ποιητή, και παρόλο που ήταν παντελώς αναλφάβητος έχοντας τελειώσει μόνο την πρώτη τάξη του δημοτικού η ποίησή του δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα από γραμματιζούμενους ανθρώπους.

Βιογραφία: Γεννήθηκε στην Ξυλοτύμβου την τελευταία χρονιά του 19^ου αιώνα το 1900 και πέθανε σαν σήμερα στις 24 Μαρτίου 1986.
Λόγω του ότι ο πατέρας του ήταν φτωχός με πολλά παιδιά, άφησε το σχολείο ενώ ήταν στην Δευτέρα τάξη και έγινε μισταρκός (υπηρέτης με πενιχρό μισθό) σε ηλικία 8-9 ετών στον τατά του με μισθό £1 το χρόνο.
Σε ηλικία 16 χρονών το 1917 γνώρισε τις κακουχίες του πολέμου όταν πήγε ως μουλάρης (οδηγός μουλαριών) στον Αγγλικό στρατό (1917-1918).
Επιστρέφοντας στην Κύπρο στάθηκε τυχερός να αγοράσει δικά του πρόβατα και να γίνει βοσκός επάγγελμα που ασκούσε ως τα γεράματά του.

Εργογραφία: Σαν ποιητής ξεκίνησε με ερωτικά κυρίως δίστιχα (μοιάζουν με τα τσ̌αττιστά) και σατιρικά ποιήματα της εποχής του.
Ο συγγραφέας του βιβλίου «Ιστορία του Χωριού Ξυλοτύμβου» Γεώργιος Χρ. Κασάπης λόγω του ότι ήταν γνωστός του και συνομήλικός του, έγραφε τα ποιήματά του Κ. Καρνέρα ούτως ώστε να διατηρηθούν ως γραπτά μνημεία για πάντα. Ο Γ. Κασάπης κατάφερε να τελειώσει το δημοτικό (έστω και με δυσκολίες) και έδινε διάφορες συμβουλές στον Καρνέρα. Αρχικά ο λόγος του Καρνέρα ήταν ανάμεικτός με λέξεις και εκφράσεις της καθαρεύουσας και της δημοτικής, κάτι που παρατηρούμε και στον Β. Μιχαηλίδη. Ο Γ. Κασάπης του έλεγε ότι μ’ αυτόν τον τρόπο αλλοιωνόταν η ομορφιά της κυπριακής διαλέκτου και ότι έπρεπε να γράφει στη γλώσσα του λαού και έτσι ξεκαθάρισε το γλωσσάριό του και έφτασε σιγά σιγά στην ποιητική επιτυχία.

Έχουν καταγραφεί περίπου 140 ποιήματά του όπως επίσης και 43 κοφτά τραγούδια (δίστιχα, τρίστιχα και τετράστιχα)
Εξέδωσε πέντε ποιητικές συλλογές και υπάρχει επίσης μια 6^η υπό έκδοση συλλογή.

Εδώ να επιτραπεί να πούμε ότι μόνο 3εις από τις 5 είναι αυτούσιες ποιητικές συλλογές ως ακολούθως:

«Τα τραούδκια του βοσκού» του 1937 με 50 ποιήματα

«Νερά του Μάρτη» του 1974 με 35 ποιήματα και 24 κοφτά τραούδκια, και

«Είκοσι και Πέντε Ανέκδοτα Ποιήματα» του 1988  με 25 ποιήματα

Οι υπόλοιπες μπορούν να χαρακτηριστούν καλύτερα ως ποιητικά άπαντα λόγω του ότι αποτελούν απάνθισμα των προηγούμενων συλλογών όπως:

«Που την αρκήν ως την υστερκάν» του 1978, με 16 καινούρια ποιήματα και 12 καινούρια κοφτά τραούδκια όπως επίσης και όλα τα ποιήματα και τα κοφτά τραούδκια από τις 2 προηγούμενες συλλογές «Τα τραούδκια του βοσκού» και «Νερά του Μάρτη». και

«Ποιητικά Άπαντα» του 1980 με 14 καινούρια ποιήματα και 7 καινούρια κοφτά τραούδκια όπως επίσης και όλα τα ποιήματα και κοφτά τραούδκια από τις 3 προηγούμενες συλλογές «Τα τραούδκια του βοσκού», «Νερά του Μάρτη» και «Που την αρκήν ως την υστερκάν».

Τα υπό έκδοση ποιητικά άπαντα του Δρ. Κ. Γιαγκουλλή λογικά θα περιέχουν όλα τα παραπάνω 140 ποιήματα και 43(?) κοφτά τραούδκια. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς θα εκδοθούν.

Κριτική
Η αμάθεια του Κ. Καρνέρα δεν στάθηκε εμπόδιο στο να εκφράσει αυτά που ένοιωθε και φιλοσοφημένα και μεστωμένα.
Ο Ν. Γ. Πολίτης γράφει ότι «απεστέρησε τα στιχουργήματά των και της αξίας την οποίαν θα είχον ως γλωσσικά μνημεία. Εν τη προσπαθεία των όπως μεταχειρίζωνται την γλώσσα των αναπτυγμένων, αποφεύγουν τους τύπους και τας λέξεις του επιχωρίου ιδιώματος και μόλις διακρίνονται που και που εις τα έργα των ιδιωματικά λείψανα. . .»

Ο Τεύκρος Ανθίας έγραψε τρία συνεχόμενα άρθρα στην εφημερίδα «Πρωϊνή» της Λευκωσίας (5, 7, και 8 Οκτωβρίου 1936) και σε αυτόν οφείλεται η ανακάλυψη και η ευρύτερη αναγνώρισή του. Ο Τ. Ανθίας γράφει ότι μέσα στα ερωτικά τραούδκια του Κ. Καρνέρα διακρίνεται μια γνήσια και αγνή αισθηματολογία, ρομαντική αλλά καθόλου αντιπαθητική.

«Μόνο μια εξαιρετική ποιητική ιδιοφυΐα θα μπορούσε να φτάσει, χωρίς καμιά εξωτερική καλλιέργεια τις επιτυχίες του Καρνέρα.» Τεύκρος Ανθίας

«Ποιος ξέρει αν καμιά μέρα από τέτοιες μικρές και άσημες φυσιογνωμίες δεν ξεφυτρώσουν κάποιοι μεγάλοι και τρανοί, που μπροστά στ’ όνομά τους να κλίνουμε το κεφάλι με σεβασμό.» Αδ. Βερνάλης

Τα πρώτα ποιήματα του Καρνέρα χωρίζονται σε ερωτικά, φυσιολατρικά/βουκολικά, και κοινωνικά-ηθικολογικά. Από το 1974 ο ποιητής παρόλο που δεν περιορίζει τα ερωτικά και τα φυσιολατρικά του ποιήματα, αγγίζει επίσης καθαρά κοινωνικά θέματα με φωνή που υψώνεται ενάντια στην κοινωνική και στην εθνική αδικία.

«Ο συνάδελφος Κυριάκος Καρνέρας, ο οποίος είναι αγράμματος κι αναλφάβητος, μας αφήνει τόσην πνευματική εργασίαν που θα την ζήλευε και ένας από τους μορφωμένους μας.»
Ηλ. Γεωργίου

«Μέσα από τους στίχους του αγγίζει θέματα καθαρώς κοινωνικά. Στρατεύει τους στίχους του για την φτωχολογιά, τον αδικημένο εργάτη, τον κακομάζαλο βοσκό, τον καταρριμμένο γεωργό.» Δρ. Κ. Γιαγκουλλής

Θα κλείσουμε με 4 ποιήματα του Καρνέρα  όπως επίσης και με ένα βίντεο αφιέρωμα του  ASTRA 92.8. για τον ποιητή.

«Είμαι», «Αρκόντοι τζ̌αι φτωσ̌οί», «Ε, Άδρωπε» «Θθυμάσαι, Μαρουδκια»

Αιωνία του η μνήμη και ας ζήσουμε εμείς και οι επόμενες γενιές να τον διαβάζουμε, να τον θυμόμαστε, να τον τιμούμε, και να τον χαιρόμαστε.

  Πηγές:

Καρνέρας Κυριάκος «Ποιητικά Άπαντα», Σειρά Λαϊκής Κυπριακής Ποίησης Αρ. 3, Λευκωσία, 1980

Καρνέρας Κυριάκος «Ποιητικά Άπαντα», β’ έκδοση, Ξυλοτύμβου, 2003

Κασάπης Γεώργιος «Ιστορία του χωριού Ξυλοτύμβου», Λευκωσία, 1988